مدل مدیریت تعارض ذینفعان بازآفرینی شهری در ایران (مورد مطالعه: محله همت‌آباد اصفهان)

تعارضات ذی­نفعان بازآفرینی شهری مانع بهره‌گیری از ظرفیت‌های کامل مشارکت ذی­نفعان در بافت‌های دچار افت شهری است و از آنجا که مشارکت یکی از ارکان اصلی بازآفرینی شهری است، در نتیجه موجب عدم تحقق کامل برنامه‌های مذکور شده است. از این‌ رو، مدیریت تعارض ذی­نفعان می‌تواند اختلاف نظر و تعارض‌های بین ذی­نفعان بازآفرینی شهری را تعادل بخشد و موجب برقراری تعامل، مشارکت و همکاری بین آنها و ایجاد خلاقیت، اثربخشی و بهبود روند اجرایی طرح‌های بازآفرینی شهری شود. این مقاله بر آن است تا ضمن تبیین نقش ذی­نفعان بازآفرینی شهری در تحقق برنامه‌های توسعه شهری و جایگاه مدیریت تعارضات بین ذی­نفعان به عنوان یکی از عوامل موفقیت یا ناکامی طرح‌های یادشده، مدل «مدیریت تعارض ذی­نفعان بازآفرینی شهری» در ایران را بر پایه نظریه نهادی و حکمروایی همکارانه و با روش تحلیل محتوای کیفی در محله همت‌آباد اصفهان (به عنوان مورد مطالعه این پژوهش) ارائه کند. از این رو با مطالعه مبانی نظریه نهادی و مفاهیم پایه شامل بازآفرینی شهری، مدیریت تعارض ذی‌نفعان و حکمرواییِ همکارانه، مؤلفه‌های مدل مفهومی پیشنهادی حاصل از بررسی متون و ادبیات بین‌المللی بازآفرینی شهری، تدقیق و ارائه می‌شود. سپس مدل پیشنهادی با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، در زمینه محله همت‌آباد اصفهان مورد آزمون و تحلیل واقع می‌گردد. بدین منظور پس از شناسایی ذی­نفعان کلیدی و تعارضات اصلی آنان، از متن مصاحبه‌های انجام‌ شده با ذی­نفعان کلیدی و اسناد بازآفرینی محله یادشده، استفاده شده است. در نهایت، مدل مدیریت تعارض ذی­نفعان بازآفرینی شهری منطبق با زمینه‌ همت‌آباد اصفهان به دست می‌آید. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که مدیریت تعارض ذی­نفعان بازآفرینی شهری مستلزم شناسایی ذی­نفعان کلیدی، شناسایی تعارضات ذی­نفعان و ارائه راهبردهای حل تعارض مبتنی بر فرآیندهای همکارانه شامل برقراری چرخه تعاملی بین سه‌گانه مشارکت و درگیری اصولی، انگیزه مشترک و ظرفیت عمل مشترک است که با بهره‌گیری از فنون حل تعارض به ویژه مذاکره و گفتگوی چهره به چهره، موجب رسیدن به هم‌رأیی (اجماع‌نظر) ذی­نفعان در موضوع موردِ تعارض می‌شود. مدل یادشده با مدیریت مؤثر تعارض ذینفعان بازآفرینی شهری می‌تواند نقشی مؤثر در ظرفیت‌سازی و اثربخشی طرح‌های بازآفرینی اجتماع محلی در ایران ایفا کند.